Sylvia Tiryaki on Air in BBC Türkçe

 Tiryaki was interviewed by BBC Türkçe on November 3, 2010. She analyzed the meeting of the Turkish President Abdullah Gül and the Turkish Cypriot President Derviş Eroğlu in Ankara, during which the Cyprus property issue and question of compensation were discussed. The transcript of the interview is available in its original Turkish version below.

Transcript in Turkish

Mülkiyet uzun süredir Kıbrıs sorununun en zorlu konularından biri. 1974 sonrası çizilen sınırlar çerçevesinde Kıbrıslı Rumlar kuzeyde 1.350.000 dönüm araziyi arkalarında bırakmıştı. Kuzeye yerleşen Kıbrıslı Türkler içinse bu rakam 400.000 dönüm. Geçen yıllarda Kıbrıslı Rumlardan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne mülkiyet hakları için yoğun başvurular yapıldı. 2006 yılında Mahkeme’nin tanıdığı Taşınmaz Mallar Komisyonu kuruldu; mülkiyet sorunları da artık bu komisyon tarafından ele alınacak.  Ancak bir yandan mahkemenin şimdiye dek verdiği kararlar, bir yandan da Komisyon’dan çıkması muhtemel kararlar ağır bir tazminat ödeneceği anlamına geliyor. Dün Ankara’da buluşan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Kıbrıslı Türk toplum lideri Derviş Eroğlu’nun gündeminde de bu tazminatlar vardı. Gül, Kuzey Kıbrıs’taki Rum mülklerinin hızla Türkleştirilmesini istedi.

Istanbul Kültür Üniversitesi bünyesindeki Global Political Trends Center’dan (Küresel Siyasal Eğilimler Merkezi) araştırmacı ve yazar Sylvia Tiryaki’ye görüşmeden çıkan sonuçları sorduk:

“Toplantının sonuçlarından biri Kıbrıs’taki mülk sorununa dair yeni bir model oluşturması. Ancak bildiğim kadarıyla bunun tam nasıl bir model olacağına henüz karar verilmedi. Kıbrıslı Türklere, Türk bankaları tarafından kredi verileceğini anlıyorum. Toplantının temel hedefi ise Türkiye’nin taşınmaz mallar aracılığı ile Kıbrıslı Türklere ödeyeceği tazminat miktarının maddi yükünü paylaşmaktı. Eğer Kıbrıslı Türklerin Türk bankalarından kredi almalarına karar verilirse –ki ben bu kredilerin uzun dönemli olcağına inanıyorum- bu Türkiye’nin atacağı çok akıllıca bir siyasi ve ekonomik adım olacaktır.”

Yani bu karar yalnızca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin tazminatlarına değil taşınmaz mallar komisyonu’ndan çıkacak kararlara da yönelik öyle mi?

“Şimdiye kadar Türkiye bu komisyondan çıkan kararlar çerçevesinde yaklaşık 46 milyon pound tutarında tazminat ödedi. Bunun içinde tazminatlar ve mülkü kullanamamaktan doğan zararlar da var. bu durum devam edecek. Bu modelin Taşınmaz Mallar Komisyonu’nun işini etkileyeceğini ise düşünmüyorum çünkü mantıklı olan paranın nereden geldiğinin komisyonun işleyişini etkilememesi.”

Peki şimdi Masada olan seçenekler çerçevesinde mülkiyet sorununun çözümüne yönelik atılabilecek adımlar neler?

“Mülkiyet sorununun çözümü Kıbrıs sorununun çözümünün tümüne ait bir parça olarak görülmeli. Dolayısıyla ideal olan Kıbrıs sorununun çözümü. Ancak eğer bu soruna makul bir sürede çözüm bulunamazsa mülkiyet sorununun çözülmesi ya da en azından buna yaklaşılması olumlu bir adım olacaktır. Ancak Ankara’daki toplantının amacı ne olursa olsun şunu görmemiz lazım: eğer Kıbrıslı Türkler Türk bankalarından kredi alacaksa, bu özel sektörün de resme dahil olması anlamına gelir.

Bunun ne gibi etkileri olabilir peki?

“Bu bence çok akıllıca; finansal konularla başetmenin modern bir yolu. Bunun sahada ise şöyle bir etkisi olabilir: eğer Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti özel bir kişiyle yasal bir anlaşma imzalarsa, bu anlaşma Kıbrıs sorununun nihai çözümünden sonra da geçerli sayılacaktır. Uluslararası hukuka göre –ki bu Annan Planı’nın da bir parçasıydı- Kıbrıs Türk kesimi ile imzalanan tüm özel ya da ticari anlaşmalar yürürlükte kalmalı. Dolayısıyla eğer Kıbrıs sorununun çözümü Türkiye Cumhuriyeti ve Türk bankalarıyla arasında yapılacak bir anlaşmadan sonra gerçekleşirse bu anlaşmaların yeni federal cumhuriyet üzerinde de bağlayıcılığı olacaktır. Dolayısıyla ben Kıbrıs Rum tarafının yerinde olsaydım, her iki taraf için de kabul edilebilir uzlaşmaların üzerinden bir çözüm bulma sürecini hızlandırmaya çalışırdım. Böyle bir uzlaşma içinse her iki tarafın da fedakarlık yapması kaçınılmaz.